Doel:
Plan van aanpak voor verduurzaming van de bodem en drastische vermindering van uitstoot van CO2. Voorkomen van koude sanering in de toekomst. Op korte termijn remmen van bodemdaling tot de helft om zo tijd te kopen voor een breed transitieproces richting volledige verduurzaming van het grondgebruik op langere termijn. Zie verder het rapport Duurzaam en Gezond van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur uit 2018, de in uitvoering zijnde Gebiedsovereenkomst Veenweiden Krimpenerwaard en het Nationaal Klimaatakkoord.

Actie:
Onderwaterdrainage in een deel van de waard implementeren met aandacht voor effecten op waterkwaliteit en watersysteem. Hierbij gebruik maken van ervaringen in de waard (De Vries en Van Diemen en momenteel Kool en De Jong) en in het beheersgebied van zowel Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden als Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard.

Locatie:
Nader te bepalen percelen waar het effect significant is.

Tijdslijn:
2020-2022.

Kostenindicatie:
P.m. Op basis van ervaringen in Lange Ruige Weide (Driebruggen) bedragen kosten voor 1000 ha € 4.200.000.

Hoofdrolspeler:
Provincie Zuid-Holland (initiator).

Overige spelers:
Regio Midden Holland, agrariërs & natuurorganisaties.

Doel:
Bereiken van een robuuste natuurstructuur met ruimte voor agrarisch en recreatief medegebruik. Transitie van de landbouw naar vormen die het milieu niet langer belasten en de biodiversiteit verhogen, waarbij agrariërs voor deze groene diensten worden betaald. Volhoudbare resultaten van lopende natuurontwikkeling in onder meer de laagst gelegen noordrand door structureel bijpassend beheer.

Actie:
Komen tot concretisering van een gefaseerde realisatie van een milieu-neutrale en natuur-inclusieve landbouw. Hierbij uitwerken van nieuwe verdienmogelijkheden voor agrariërs en verdere bewustwording van consumenten. Eveneens versterken van landbouw- en natuureducatie op scholen.

Locatie:
Natuur Netwerk Nederland binnen de begrenzing en buiten Natuur Netwerk Nederland in alle landbouwgebieden.

Tijdslijn:
2019-2030. Natuur Netwerk Nederland moet formeel gereed zijn in 2021.

Kostenindicatie:
€ 86.000.000 voor ontwikkeling van Natuur Netwerk Nederland.

Hoofdrolspeler:
Provincie Zuid-Holland (initiator).

Overige spelers:
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, beide gemeenten, agrarisch natuurbeheerders, bewoners, Zuid-Hollands Landschap, Natuur en Vogel Werkgroep Krimpenerwaard & Land- en Tuinbouw Organisatie.

Doel:
Versterking van de biodiversiteit en natuurbeleving door realisatie van slimme stepping stones.

Actie:
Maken van afspraken met grondeigenaren, regelen van bekostiging, betrekken van bewoners en ondernemers en leggen van verbindingen met natuureducatie op scholen.

Locatie:
Rivieroevers, bewoningslinten, groenvoorziening in en bij de kernen, vlinder- en bijenidylles.

Tijdslijn:
2019-2030.

Kostenindicatie:
€ 200.000.

Hoofdrolspeler:
Natuur en Vogel Werkgroep Krimpenerwaard (initiator).

Overige spelers:
Grondeigenaren, Provincie Zuid-Holland, beide gemeenten, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Staatsbosbeheer & Zuid-Hollands Landschap (facilitator).

Doel:
Bij toekomstige dijkversterkingen neemt het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, conform de werkwijze bij KIJK, vanaf het begin bewoners en ondernemers mee om kwesties en (meekoppel)kansen optimaal te betrekken in het planproces.

Actie:
Hoogheemraadschap en gemeenten werken in de geest van de Omgevingswet. Dit impliceert onder meer het werken conform een participatieproces. Voor beide gemeenten vereist het planologisch anticiperen op dijkversterking, door in hun Omgevingsvisies de dijken vrij te houden van nieuwbouw. Maatwerk in relatie tot maatschappelijke belangen is mogelijk op voorwaarde van garantie van de functie van de dijk.

Locatie:
Dijken langs Lek en IJssel.

Tijdslijn:
2019-2050.

Kostenindicatie:
Nihil indien anticiperend in bedrijfsvoering. Ontwerpkosten voor maatwerk € 50.000.

Hoofdrolspelers:
Gemeenten (initiator Omgevingsvisies) & Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (initiator participatieprocessen).

Overige spelers:
Bewoners & ondernemers.

Doel:
Anticiperen op mogelijke consequenties van klimaatverandering in termen van tijdelijk teveel (wateroverlast) en tijdelijk tekort (droogte). In de Krimpenerwaard gaat het met name om het beperken van wateroverlast in bebouwde kernen. Voor veiligheid blijft zelfredzaamheid de sleutel.

Actie:
Opstellen van stresstesten en in overleg met bewoners en ondernemers formuleren en nemen van maatregelen. In Schoonhoven loopt een integrale toets van de samenhang tussen hoge waterstanden, regenval en rioolcapaciteit. Een dergelijke test is wenselijk om voor alle kernen uit te voeren. Vervolgens kunnen maatregelen worden bedacht en uitgevoerd. Bewustwording van effecten van ingrepen op het watersysteem is van groot belang. Dit impliceert heldere en open communicatie over afwegingen door deskundigen. Gemeente Krimpen aan den IJssel heeft in mei 2018 de stand van klimaatadaptatie in kaart gebracht inclusief een kwetsbaarheidsscan voor haar grondgebied.

Locatie:
Hele waard met name in de kernen.

Tijdslijn:
2019-2020 voor stresstesten.

Kostenindicatie:
P.m.

Hoofdrolspelers:
Gemeenten (initiator) & Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (facilitator).

Overige spelers:
Provincie Zuid-Holland, bewoners & ondernemers.

Doel:
Minder versnipperde veldkavels en meer huiskavels, waardoor minder mobiliteit met zware machines over smalle wegen en meer efficiency in de agrarische bedrijfsvoering.

Actie:
Vrijwillige of -om vrijblijvendheid eraf te halen- gekozen verplichte kavelruil en waar nodig en mogelijk inzetten van overheidsgronden. Denken over delen van machinerie.

Locatie:
Binnen Gemeente Krimpenerwaard.

Tijdslijn:
2019-2050.

Kostenindicatie:
P.m.

Hoofdrolspelers:
Agrariërs (initiator).

Overige spelers:
Stichting Kavelruil, Kadaster, Land- en Tuinbouw Organisatie, Vereniging Duurzame Waterbeheersing Landbouw Krimpenerwaard & Provincie Zuid-Holland.

Doel:
Minder afhankelijkheid van inkomsten uit melkproductie.

Actie:
Waar mogelijk reduceren van de complexiteit van regelgeving en creëren van maximale ruimte voor nieuwe verdienmogelijkheden in combinatie met een bij het landschap passende schaal van melkveehouderij. Nieuwe activiteiten op het erf (ouderenzorg, kinderopvang, energieopwekking, et cetera) zorgen voor een steeds groter deel van de totale omzet van een agrarisch bedrijf. Betrekken van lessen uit Friesland met het Living Lab Veenweiden. Houden van keukentafelgesprekken met agrariërs en aanpassen van lessen binnen agrarische opleidingen.

Locatie:
Binnen Gemeente Krimpenerwaard.

Tijdslijn:
2019-2020.

Kostenindicatie:
Proceskosten.

Hoofdrolspeler:
Provincie Zuid-Holland (initiator en deels ook realisator) in nauw overleg met agrariërs.

Overige spelers:
Land- en Tuinbouw Organisatie, Vereniging Duurzame Waterbeheersing Landbouw Krimpenerwaard (initiator), Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (initiator en facilitator) & Gemeente Krimpenerwaard (facilitator).

Doel:
Voorkomen van leegstand in agrarisch vastgoed door herbestemming en sloop in ruil voor mogelijkheden elders. Zo benutten van kansen om kwaliteiten van het landelijk gebied te behouden en verder te ontwikkelen.

Actie:
Via een centrale mogelijkheid maximeren van mogelijkheden voor een Ruimte-voor-Ruimte-regeling (slopen en herbestemmen in ruil voor bebouwingsmogelijkheden elders) op de schaal van de waard nabij de kernen. Dit laatste om te zorgen dat infrastructuur en voorzieningen ook voor nieuwe bewoners adequaat zijn alsook om te voorkomen dat nieuwkomers klagen over hinder door agrariërs met alle spanningen van dien. Parallel evalueren van de al aanwezige ruimte in bestemmingsplannen om leegstand en verloedering te voorkomen.

Locatie:
Zie vlekkenkaart op pagina 34-35 van het boek

Tijdslijn:
2019-2020.

Kostenindicatie:
Proceskosten en renteverliezen over vergoedingen.

Hoofdrolspeler:
Gemeente Krimpenerwaard (initiator).

Overige speler:
Provincie Zuid-Holland (facilitator).

Doel:
Versterken van de directe afzetmogelijkheden van streekproducten zodat er een betere waarde voor landbouwproducten ontstaat. Verder beter benutten en vergroten van bekendheid van agrarische, landschappelijke en natuurkwaliteiten van de waard.

Actie:
Creëren van de planologische mogelijkheden van een overdekte permanente marktplaats voor centrale verkoop van gezonde streekproducten (kaas, melk, groenten, fruit, eieren, vlees, et cetera) en tonen van landschaps- en natuurwaarden. Goed voor producenten door directe afzet zonder tussenkomst van retailers, goed voor consumenten door alles onder één dak (vergelijk meubelboulevard) en bekendheid van de waard (voorbeeld Groene Cirkel Kaas). Locatie bij voorkeur in combinatie met een toegangspoort vanuit Rotterdam. Goede voorbeelden in andere lidstaten van de EU. Eveneens in navolging daarvan deponeren van de merknaam Krimpenerwaard. Goede voorbeelden zijn Fontinakaas (uit Aostadal), Parmaham, Champagne en Groene Cirkel Kaas (initiatief in Alblasserwaard met uitbreidingsmogelijkheden naar Krimpenerwaard). Afstemmen met bestaande locaties zoals Natuurmuseum Wielewaal en Bezoekerscentrum Bakkerswaal.

Locatie:
Gemeente Krimpenerwaard.

Tijdslijn:
2019-2020 (Omgevingsvisie).

Kostenindicatie:
Voornamelijk proceskosten.

Hoofdrolspeler:
Gemeente Krimpenerwaard (initiator).

Overige spelers:
Agrariërs (realisator), Zuid-Hollands Landschap, Natuur en Vogel Werkgroep Krimpenerwaard & Provincie Zuid-Holland.